ایجاد زمینه قاچاق مواد پتروشیمی با حذف سهمیه‌بندی و مبنای دلاری قیمت‌‎ها

به گزارش مجله خبری نگار، موضوع حذف سهمیه بندی محصولات پتروشیمی این روز‌ها به داغ‌ترین مساله در محافل تولیدکنندگان صنایع پلیمر تبدیل شده است. خبری که وزیر صمت از آن پرده برداری کرد و هنوز فعالان صنعتی از جزئیات آن با خبر نیستند. بر اساس خبر‌های منتشر شده تاکنون قرار است حذف سهمیه بهین یاب کالا‌های پتروشیمی از ابتدای آبان ماه آغاز شود و این طرح با حذف سهمیه چند کالا وارد فاز اجرایی خواهد شد.

آخرین اطلاعیه بورس کالا در این زمینه نشان می‌دهد که گرید‌های پلی اتیلن سبک خطی، پلی اتیلن سبک فیلم، پلی اتیلن سنگین فیلم، پلی اتیلن سنگین تزریقی، پلی اتیلن سنگین بادی و پلی استایرن انبساطی پتروشیمی تبریز از روز شنبه اول آبان ماه بدون احتساب سقف سهمیه به فروش خواهند رسید.

این اطلاعیه حاکی از آن است که برنامه توقف سهمیه بندی‌ها در ابتدا برای کالا‌های کم التهاب اجرا خواهد شد و بر اساس شنیده‌ها در کنار این جریان، نیاز به کالا‌های پر تقاضا نیز از طریق واردات برطرف خواهد شد.

در این بین، اما طرح دیگری که توسط وزیر صمت مطرح شده، حذف دلار از مبنای قیمت گذاری محصولات پتروشیمی است که نگرانی‌هایی را هم برای تولیدکنندگان بالادستی و هم تولیدکنندگان صنایع تکمیلی ایجاد کرده است.

شنیده‌ها در خصوص این طرح حاکی از آن است که کشف قیمت‌های بورس کالا که با عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد جایگزین مبنای دلاری در فرمول قیمت گذاری شود. این در شرایطی است که با حذف سهمیه بندی نمی‌توان به صورت دقیق بر تقاضای موجود در بازار نظارت داشت. با این وجود وزارت صمت انتظار دارد که با تکمیل سامانه جامع تجارت و الزام واحد‌های تولیدی به ثبت اطلاعات در این سامانه و سامانه‌های زیرمجموعه آن تقاضای کاذب و سوداگری از بازار حذف شود.
در این بین، اما تولیدکنندگان صنایع تکمیلی به دلیل آن که ساز و کار اجرایی این طرح‌ها هم چنان در ابهام قرار دارد دچار نگرانی‌هایی جدی شده اند و حتی برخی بر این باورند که جریان کنونی می‌تواند التهابات بازار را به شدت افزایش دهد.

برمک قنبرپور- عضو هیات مدیره و رئیس کمیسیون آموزش انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در این خصوص گفت: زمانی که سهمیه‌ها حذف شود، گرید‌هایی که استعداد ملتهب شدن را دارند و مصرف آن‌ها در داخل و کشور‌های اطراف زیاد است، با افزایش تقاضا برای خرید و تمایل به صدور این محصولات رو به رو خواهیم شد که این موضوع در نهایت منجر به رشد قیمت آن‌ها خواهد شد.

وی در ادامه گفت: مساله دیگر این است که چنین محصولاتی استعداد قاچاق دارند و از آنجایی که تجربه نشان داده که قاچاق چنین کالا‌هایی از طرق مختلف در کشور صورت می‌گیرد، ممکن است تقاضا در این زمینه نیز افزایش پیدا کند.

عضو هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران توضیح داد: در گرید‌هایی که در حالت عادی التهاب وجود دارد باید نیاز به صورت واردات انجام شود و در شرایطی که تجارت با کشور‌های دیگر به سختی انجام می‌گیرد و طبق قوانین موجود تنها شرکت‌های پتروشیمی اجازه واردات دارند، می‌توان دریافت که در صورت حذف سهمیه ها، نیاز به این محصولات به سختی تامین خواهد شد و ممکن است التهاب برای این گرید‌ها به شدت افزایش پیدا کند.

طبق اعلام انجمن ملی صنایع پلیمر ایران، قنبرپور افزود: بنابراین چشم انداز مثبتی برای این طرح وجود ندارد و تولیدکنندگان صنایع تکمیلی نسبت به اجرای آن نگرانی‌های بسیاری دارند.

وی در ادامه اظهار کرد:، اما در این بین مهم‌ترین نکته این است که چرا در طرحی با این ابعاد و با این ضریب بالای اثرگذاری از نظرات بخش خصوصی استفاده نشده است؟ آن هم در شرایطی که دولت طبق قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار، ملزم به استفاده از نظرات بخش خصوصی است و در این زمینه با فعالان صنعت پلاستیک که بیش از سایر کسب و کار‌ها از این طرح تاثیر می‌پذیرند، هیچ مشورتی نشده است. سوال دیگری نیز در این مطرح می‌شود که چرا در اجرای این طرح با وجود ابهامات بسیار تا این حد تعجیل وجود دارد.

عضو هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران گفت: بر این اساس می‌توان دریافت که این طرح بدون کار کارشناسی دقیق و به صورت خلق‌الساعه در حال اجراست و به همین دلیل پیش بینی می‌شود که اثر مطلوبی بر کسب و کار‌ها نداشته باشد.

وی همچنین در خصوص موضوع حذف دلار از مبنای قیمت گذاری محصولات پتروشیمی نیز اظهار کرد: تجربه نشان داده است که در سال‌های گذشته قاچاق محصولات پتروشیمی به سادگی رخ می‌داد و اگر توازن نرخ‌ها با قیمت‌های جهانی از بین برود و قیمت کالا‌ها برای گروهی که این کار را انجام می‌شود، دارای جذابیت شود، احتمال وقوع قاچاق بسیار بالاست.

قنبرپور ادامه داد: این شرایط در نهایت منجر می‌شود که فضای بازار به صورت کلی دچار التهاب شود و این موضوع بدون شک به ضرر تولیدکنندگان واقعی خواهد بود.

عضو هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران افزود: به نظر می‌رسد که استدلال تبیین کنندگان این طرح این باشد که چرا در زمانی که هزینه تولید صنایع پتروشیمی به صورت ریالی است، قیمت محصولات آن‌ها باید دلاری باشد. این مساله ممکن است روی کاغذ جذاب به نظر بیاید، اما زوایای تاریکی دارد که در طرح مذکور دیده نشده است.

قنبرپور همچنین در خاتمه اظهار کرد: در نتیجه نمی‌توان به این طرح‌ها خوش بین بود و باید نظرات بخش‌های مختلف در راستای تبیین هر چه دقیق‌تر چنین طرخ‌هایی باید گرفته شود و سپس با انجام کار کارشناسی دقیق تصمیم گیری شود تا حوزه‌های مختلف به صورت واقعی کمک شود.